Varliq dergisi Varliq Dergisi
Özet
Türkçe Taş Basma Kitaplarda Folklorun İzi
Ali BERAZENDE
Qacar döneminde daşbasma kitabların yayınlanmasıyla yeni bir ressamlıq dönemi başlamış oldu. Daşbasma kitablardakı resimler eski ressamlıq uslublarıyla çox ferqli olmaqla birlikde, kitab tasarımı seneti ve folklorik unsurlardan yararlanma yoluyla yeni ve ferqli bir kitab şekli de ortaya çıxmış oldu.
Bu çalışmada, daşbasma kitabların tarixi ve özellikleriyle birlikde, Türk dilinde yayınlanmış olan ve içinde resimler bulunduran daşbasma foklkorik kitablardan örnekler verilmeye çalışılmışdır.
Bu nüsxelerin en önemli özelliyi, benzer bir yapının bir çox kitabda uyqulanması ve davam etmesidir. Bu yapının kökü, eski dönemlere aid gelenek ve göreneklere, folklorik melzemelere dayanmaqda ve günümüzde de izini sürdürmekdedir.
Anahtar sözcükler: Türkce, Daşbasma, Folklor, Resim.
چکیده
جایگاه فولکلور در کتاب‌های چاپ سنگی ترکی
علی برازنده
با انتشار کتب چاپ سنگی در دوره قاجار، مرحله جدیدی در هنر نقاشی آغاز شد. ضمن اینکه تصاویر موجود در کتاب‌های چاپ سنگی تفاوت زیادی با نقاشی‌های دوره‌های قبل داشت، با استفاده از عناصر فولکلوریک و هنر کتاب‌آرایی، شکل جدید و متفاوتی از کتاب نیز به وجود آمد.
در این مقاله، ضمن بررسی مختصر تاریخ و ویژگی‌های کتب چاپ سنگی، نمونه‌هایی از کتب سنگی فولکلوریک به زبان ترکی که حاوی تصاویر نقاشی نیز می‌باشد، معرفی می‌گردد.
مهم‌ترین ویژگی این نسخ، تطبیق و تداوم یک ساختار واحد در بسیاری از کتاب‌ها می‌باشد. این ساختار ریشه در آداب و رسوم باستانی و عناصر فولکلوریک داشته و آثار آن تا امروز ادامه یافته است.
کلیدواژه‌ها: ترکی، چاپ سنگی، فولکلور، تصاویر نقاشی
قایناقلار:
بابازاده، ش. (1378). تاریخ چاپ در ایران، انتشارات طهوری، تهران.
حسینی راد، ع. (1384). «بررسی کتاب‌های چاپ سنگی مصور دوره قاجار»، نشریه هنرهای زیبا، شماره 23 (پاییز).
هاشمیان، هـ. (1386). فهرست کتاب‌های چاپ سنگی و سربی (فارسی، عربی، ترکی)، کتابخانه تربیت تبریز، تبریز.
