Çağdaş Kaşkay Edebiyatında Karabağ/ İmad HAZRETİ

Özet

Çağdaş Kaşkay Edebiyatında Karabağ

İmad HAZRETİ

Bu çalışmada çağdaş Kaşkay edebiyatında Karabağ temalı şiirler, bu konunun Kaşkay Türkleri açısından önemi ve bu temanın ele alınmasının nedenleri incelenmiştir. İncelemede, Kaşkay edebiyatında Azerbaycan konulu şiirler “coğrafi temelli” ve “masal temelli” olmak üzere iki bölüme ayrılmıştır. Birinci türde Kaşkay Türklerinin bilinçaltındaki vatan hasreti, özlem duydukları varlıklar ve coğrafi mekânlara kavuşma duygusu öne çıkarken, ikinci türde Kaşkay Türkleriyle Azerbaycan ve Türkiye Türkleri arasındaki tarihsel ve kültürel benzerliklerin masal içerikli şiirlere yansıması ile ortaya çıkan temalar kendini göstermektedir.

Çalışmada, her iki türden örneklerde Azerbaycan ve Karabağ teması araştırılmış ve incelenmiştir.

Anahtar sözcükler: Çağdaş Kaşkay Edebiyatı, Azerbaycan, Karabağ, Türk Dünyası.

Xülasə

Müasir Qaşqayı Әdәbiyyatında Qarabağ

İmad HӘZRӘTİ

Bu mәqalәdә müasir qaşqayı әdәbiyyatında Qarabağ temalı şeirlәr, bu mövzunun Qaşqay türklәri açısından önәmi vә bu temanın әlә alınmasının sәbәblәri incәlәnmişdir. İncәlәmәdә, Qaşqayı әdәbiyyatında Azәrbaycan mövzulu şeirlәr “coğrafi tәmәlli” vә “nağıl tәmәlli” olmaq üzәrә iki bölümә ayrılmışdır. Birinci kateqoriyada Qaşqay türklәrinin şüuraltındakı vәtәn hәsrәti, arzu duyduqları varlıqlar vә coğrafi mәkanlara qovuşma duyğusu önә çıxarkәn, ikinci kateqoriyada Qaşqay türklәri ilә Azәrbaycan vә Türkiyә türklәri arasındakı tarixi vә mәdәni bәnzәrliklәrin nağıl möhtәvalı şeirlәrә yansıması ilә ortaya çıxan temalar özünü göstәrmәkdәdir.

Mәqalәdә, hәr iki kateqoriyadan verilәn örnәklәrdә Azәrbaycan vә Qarabağ teması araşdırılmış vә incәlәnmişdir.

Açar sözlər: Müasir Qaşqay Әdәbiyyatı, Azәrbaycan, Qarabağ, Türk Dünyası.

Abstract

Karabakh In Contemporary Literature Of Qashqai Turks

Emad HAZRATI

In this research, poems with the theme of Karabakh in the contemporary literature of Qashqai Turks have been examined. In order to clarify why such a theme was formed in the poetry of the Qashqai Turks who are far from the land of Azerbaijan, the subject of Azerbaijan is also briefly discussed in the folk literature of the Qashqai Turks.

Qashqai folk poems with the theme of Azerbaijan have been studied in the following two categories:

Geography-oriented poems: such poems with topics such as longing for place and homeland, mountains and graves, etc. are included in the category of geography-oriented poems. In this category of poems, there are topics such as getting rid of longing, reaching the homeland, staying away from the homeland, and bringing the homeland out of captivity.

Narrative-oriented poems: These kinds of poems have fictional and legendary themes, stories and legends that are common between Qashqai Turks, Azerbaijan and other Turks of the world. As the name suggests, these poems have a structure based on Turkish stories.

Key words: Modern Qashqai Literature, Azerbaijan, Karabakh, Turkish World.

چکیده

قره‌باغ در ادبیات معاصر تورکان قاشقایی

عماد حضرتی

در این پژوهش؛ اشعاری با مضمون قره‌باغ در ادبیات معاصر قاشقایی، اهمیت این موضوع میان ترکان قشقایی و دلایل انتخاب این مضمون مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش، اشعاری با مضمون آذربایجان و به ویژه قره‌باغ به دو مقوله «اشعار جغرافیا محور» و «اشعار داستان محور» تقسیم شده است. در مقوله نخست، به موضوعاتی مانند حسرت سرزمین مادری که در ناخودآگاه ترک‌های قشقایی وجود دارد، همچنین عناصر و مکان‌هایی که قشقایی‌ها نگاهی آرزومندانه به آن دارند پرداخته شده و در مقوله دوم انعکاس روابط و شباهت‌های تاریخی و فرهنگی میان ترک‌های قشقایی و ترک‌های آذربایجان و ترکیه در اشعار داستانی بررسی شده است.

در این مقاله با ارائه نمونه‌های مختلف، تم آذربایجان و قره‌باغ در ادبیات معاصر ترکی قشقایی با در نظر گرفتن هر دو مقوله مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها: ادبیات معاصر ترکان قشقایی‌، آذربایجان، قره‌باغ، جهان تورک.

منابع/Qaynaqlar

GULİYEVA, K. ve GULUSOY, İ. (2018). “Azerbaycan Edebiyatında Karabağ Temalı Şiirler”, Uluslararası Türkçe Edebiyat, Kültür ve Eğitim Dergisi, 7/4 (2018).

AYVAZİ YADIKÜRİ, Cafer (2019/1398). Qaşqayının Geleneksel Şeirleri, Nevid-e Şiraz Yay., Şiraz.

DANEŞVER, Novzer (1992/1371). Nağmeha-ye İl-e Qaşqayı (Kaşkay Nağmeleri), Nevid-e Şiraz Yay., Şiraz.

MEHRƏLİYEV, E. (2000), Müharibə və Ədəbiyyat, Azərnəşr, Bakı.

NAĞI, A. (2009). Qarabağ Müharibesi (Qısa tarix), MBM-R, Bakı.

NECEFOVA, M. (2009). Karabağ Konusunun Şiirde İşlenme Yöntemleri, Bakı.

SAFARİ KEŞKULİ, Ayvazullah (2010/1389). Yetim Yal (Yetim Tepe), Hemara Yay., Şiraz.

Emad HAZRATİ

 _{https://orcid.org/0000-0002-2732-5871}

_{Doktora Öğrencisi, Ankara Ü., Bilgisayar Mühendisliği Bölümü}

_E-Posta: emadqashqai@gmail.com

_{Yazı Bilgisi:}

_{Alındığı Tarih: 27 Ekim 2021}

_{Yayına Kabul edildiği tarih: 8 Aralık 2021}

_{E-yayın tarihi: 5 Ocak 2022}

_{Çıktı sayfa sayısı: 17}

_{Kaynak sayısı: 7}