Dr. Cevat Heyet’in Toplumsal Konular Hakkındaki Görüşleri

Özet

Dr. Cevat Heyet’in Toplumsal Konular Hakkındaki Görüşleri

Dr. M. Rıza HEYET

Dr. Cavad Heyet, ünlü cerrah ve hekim olmaqla birlikde, Türklük araşdırmaları alanında da önemli eserleri olan bir Türkoloq ve kültür adamıdır. İran’da Türk dilinin ve kültürünün gelişmesinde eşsiz rol oynayan Cavad Heyet, 1979-cü ilden étibaren kesintisiz olaraq yayınladığı Varlıq dergisiyle Türklerin bilinçlenmesini, Türk yazı dilinin gelişdirilerek yéniden canlanmasını ve öz millî deyerlerine sahib çıxan genc neslin yétişmesini sağlayan bir şexsiyetdir. O éyni zamanda Pehlevî döneminden başlayaraq Türklere yönelik davam éden ayrımcılıq ve asimilasyon siyasetlerine qarşı kültür alanında mücadile veren bir şexsiyet olması étibarı ile de Türk toplumunun aydınlanmasında önemli rol oynamışdır.

Bu meqalede, Prof. Dr. Cavad Heyet’in toplumsal qonulardakı görüşleri, siyasî olaylara ve gelişmelere münasibeti ve Türklük, Azerbaycanlılıq, İranlılıq vb. qavramlar haqqındakı düşünceleri ele alınmışdır.

Anahtar sözcükler: Cavad Heyet, Türk, Azerbaycan, İran, Milliyetçilik, Qarabağ. 

چکیده

عقاید دکتر جواد هیئت در خصوص مسائل اجتماعی

دکتر محمدرضا هیئت

دکتر جواد هیئت علاوه بر اینکه یک جراح معروف و پزشک حاذق است، در عین حال یک تورکولوژیست و شخصیت فرهیخته‌ای است که آثار مهمی در زمینه ترکی‌پژوهی به رشته تحریر درآورده است. جواد هیئت که نقش بی‌نظیری در تقویت و گسترش زبان و فرهنگ ترکی در ایران داشته، با انتشار بی‌وقفه مجله وارلیق از سال 1358، موجبات تقویت آگاهی ملی ترکان، احیای زبان نوشتاری ترکی و ترتیب نسل جدیدِ متعهد به فرهنگ خود را فراهم نمود. وی در عین حال به عنوان شخصیتی که علیه سیاست‌های تبعیض‌آمیز و آسیمیلاسیون در قبال ترک‌ها در زمینه فرهنگی مبارزه می‌کرد نیز در تنویر افکار جامعه ترک نقش مهمی ایفا کرده است.

در این مقاله، عقاید دیدگاه دکتر جواد هیئت در خصوص مسائل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و عقاید وی در خصوص مفاهیمی مانند ترک، آذربایجان، ایران و ناسیونالیسم مورد بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها: جواد هیئت، ترک، آذربایجان، ناسیونالیسم، قره‌باغ

منابع/Qaynaqlar

آذربایجان جمعیتی (1979). “آذربایجان خالقی و دیگر خالقلارین اتنیک و کولتورل حاقلاری‌نین تأمینی ایله ایلگیلی آذربایجان انجمنی نین 9-جو بیلدیریسی” (فارسجا)، وارلیق درگیسی، اردیبهشت 1358، سایی 1، تهران.

هیئت، جواد (2006). “آذری و یا آذربایجان‌ین اسکی دیلی کیتابی حاقیندا” (فارسجا)، دوکتور جواد هیئت‌ین مقاله‌لر توپلوسو، حاضیرلایان: محمدرضا هیئت، وارلیق درگیسی، ج. 1، تهران.

هیئت، جواد (2006). “ایران اسلام جمهوریتینده ملیّتین اساسلاری: وطن و اسلام” (فارسجا)، دوکتور جواد هیئت‌ین مقاله‌لر توپلوسو، حاضیرلایان: محمدرضا هیئت، وارلیق درگیسی، ج. 1، تهران.

هیئت، جواد (2006). “ایران‌دا ملیتچیلیک و اسکی حیرانلیغی” (فارسجا)، دوکتور جواد هیئت‌ین مقاله‌لر توپلوسو، حاضیرلایان: محمدرضا هیئت، وارلیق درگیسی، ج. 1، تهران.

هیئت، جواد (2007). “آذربایجان تورکجه‌سی‌نین آدی و قونومو حاقیندا” (فارسجا)، دوکتور جواد هیئت‌ین مقاله‌لر توپلوسو، حاضیرلایان: محمدرضا هیئت، وارلیق درگیسی، ج. 3، یای 1386، تهران.

هیئت، جواد (2007). “آذربایجان‌ین آدی و سرحدلری”، دوکتور جواد هیئت‌ین مقاله‌لر توپلوسو، حاضیرلایان: محمدرضا هیئت، وارلیق درگیسی، ج. 4، تهران.

هیئت، جواد (2007). “محمد امین رسولزاده”، دوکتور جواد هیئت‌ین مقاله‌لر توپلوسو، حاضیرلایان: محمدرضا هیئت، وارلیق درگیسی، ج. 3، یای 1386، تهران.

هیئت، جواد (2016). منیم و آتامین خاطیره‌لری (فارسجا)، شهریار یایینلاری، قوم-تهران.

هیئت، رضا (2011). “مترجمدن”، تورک دیللری و لهجه‌لری تاریخی (جواد هیئت)، آذربایجان مدنیت و توریزم ناظیرلیگی یایینلاری، باکی.

هیئت، رضا (ی‌ت‌ی). “وارلیق درگیسی” ماده‌سی، اسلام آنسیکلوپدیسی، ایستانبول، تورکیه دیانت وقفی یایینلاری، ج. 42، صص. 524-523.