Varliq dergisi Varliq Dergisi
Özet
C.M. Kulizade’nin “Anamın Kitabı” Piyesinde Dil ve Kimlik Şüuru
Prof. Dr. Erdoğan UYGUR
Anamın Kitabı Celil Mehmet Kulizade’nin Ölüler piyesinden sonra en dikkat çeken eseridir. Eser, toplumdaki farklı kültürlere yönelişi ve bu yönelişin neden olduğu sorunları irdeleyerek bu duruma alternatif çözümler getirmeyi amaçlayan bir piyes olarak ortaya çıkar. Başka bir ifadeyle eser, Celil Mehmet Kulizade’yi tüm hayatı boyunca düşündüren halkın millî varlığının kavranılması, korunması ve geliştirilmesi sorunlarıyla ilgilidir. Bu çalışmada Anamın Kitabı piysinden yola çıkarak Celil Mehmet Kulizade’nin dil ve kimlik bilinci ele alınmıştır.
Anahtar sözcükler: Celil Memmedquluzade, Anamın Kitabı, Azerbaycan, , dil, kültür, toplum, yabancılaşma.
چکیده
شعور زبانی و هویتی در نمایشنامه آنامین کیتابی (کتاب مادرم) جلیل محمدقلیزاده
پروفسور دکتر اردوغان اویغور
نمایشنامه آنامین کیتابی (کتاب مادرم) پس از اؤلولر (مردگان) مهمترین اثر جلیل محمدقلیزاده محسوب می‌شود. این اثر با بررسی گرایشات جامعه به فرهنگ‌های مختلف و و دلایل بروز این گرایش‌ها، به دنبال یافتن راه‌حل‌های جایگزین می‌باشد. به عبارت دیگر، آنچه که یک عمر جلیل محمدقلیزاده را به تفکر واداشت، مسائل مبوط به درک موجودیت ملی مردم و محافظت و توسعه آن بوده است. در این مقاله، آگاهی زبانی و هویتی جلیل محمدقلیزاده با تکیه بر نمایشنامه آنامین کیتابی مورد بررسی قرار گرفته است.
کلیدواژه‌ها: جلیل محمد قلیزاده، آنامین کیتابی، آذربایجان، زبان، فرهنگ، جامعه، بیگانگی
قایناقلار:
اسرافیلوف، هـ. (1964). “اؤلولر پیئسی‌نین ژانر خصوصیتلری”، داداش‌زاده، م. آ.؛ طالیبزاده، ک. (رداکتورلاری)، آذربایجان ادبیاتی مسئله‌لری، آسسر علملر آکادمیاسی نشریاتی، باکی.
آخوندوف، ن. (1959). ملانصرالدین ژورنالی‌نین نشری تاریخی، آذربایجان دولت نشریاتی، باکی.
حبیب‌بگلی، ع. (1994). سئچکین آذربایجان یازاری جلیل محمد قلیزاده، آتاتورک اونیورسیته‌سی فن- ادبیات فاکولته‌سی یایینی، ارزروم.
شریف، ا. (1986). ملانصرالدین نئجه یاراندی؟، آذربایجان دولت نشریاتی، باکی.
طالیبزاده، ک. (1966). 20-جی عصر آذربایجان ادبی تنقیدی (1905-1907-جی ایللر)، آسسر علملر آکادمیاسی نشریاتی، باکی.
عارف، م. حسینوف، هـ. (1944). آذربایجان ادبیاتی تاریخی، ایکینجی جیلد، زآآزف نشریاتی، باکی.
محمد قلیزاده، حمیده (2002). آذربایجان‌دا یئنی‌لیکچی بیر اؤنجو: جلیل محمد قلیزاده: خاطیره‌لر، (حاضیرلایان: فاطما اؤزقان)، تورکیه جمهوریتی کولتور باقانلیغی یایینلاری، آنکارا.
میر احمدوف، ا.، واهابزاده، ب.، حسینوف، ف. (1966). آذربایجان سووئت ادبیاتی، معارف نشریاتی، باکی.
میرزه، ا. (1966). جلیل محمد قلیزاده، اثرلری، آسسر علملر آکادمیاسی نشریاتی، باکی.
